به گزارش خبرنگار ایپینا، تجربه نشان داده است یکی از راه‌های افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های سربار راه‌اندازی چاپخانه‌های زنجیره‌ای در کشور است اما این موضوع تاکنون محقق نشده است که می‌توان دلایل مختلفی برای آن آورد، ادله‌ای که برخی از کارشناسان و فعالان چاپ دیجیتال نیز بر آن تاکید دارند.
امروز که فناوری چاپ دیجیتال به سرعت در حال پیشرفت است و معایب قبلی هر چند ماه یکبار با ساخت دستگاه‌های جدید رفع میشود ما شاهد رشد و توسعه چاپخانه‌های دیجیتال به روز در دنیا و ایران هستیم، اما کارگاه‌ها و مجموعه‌های چاپ دیجیتال اغلب به صورت جزیره‌ای فعالیت می‌کنند.
نبود زیرساخت‌های لازم برای تاسیس و راه‌اندازی چاپخانه‌های زنجیره در چاپ دیجیتال با وجود چابک بودن این شیوه چاپی، نبود روحیه جمعی در میان جامعه ایرانی و نبود برندسازی در صنعت چاپ از جمله دلایل رواج نیافتن این موضوع در میان دست‌اندرکاران چاپ دیجیتال می‌تواند باشد، این در حالی است که تجربه چاپخانه‌های زنجیره ای در سایر کشورها حتی کشورهای منطقه هم وجود دارد اما ایران تاکنون از آن نصیب و بهره‌ای نبرده است.
به همین بهانه دقایقی با امیرحسین قاسمی، افشین فرنگی و حسین رضازاده سه کارشناس و فعال حوزه چاپ دیجیتال به گفت‌وگو نشستیم و درباره موانع احتمالی، چالش‌ها و راهکارهای تشکیل چاپخانه‌های زنجیره‌ای چاپ دیجیتال با آنها صحبت کردیم.
از انتخاب معیارها تا چارچوب‌ها
چرا چاپخانه‌های دیجیتال زنجیره‌ای در کشور ما شکل نمی‌گیرند، دلیل اصلی این موضوع چیست و چطور می‌توان در این حوزه فرهنگسازی انجام داد، افشین فرنگی، کارشناس و فعال حوزه چاپ در این زمینه گفت: در ابتدا باید بگویم در حوزه چاپ دیجیتال که دو خصیصه مهم را باید در نظر داشته باشیم که اگر بتوانیم این دو خصیصه را داشته باشیم می‌توانیم بگوییم که در این حوزه جایگاه خوبی را بخصوص در بخش ایجاد چاپخانه‌های زنجیره‌ای می‌توانیم ایجاد کنیم.
وی افزود: اولین خصیصه این است که در فرهنگ چاپ دیجیتال بدانیم که این کار را در کدام جامعه می‌خواهیم پایه‌گذاری کنیم و با چه شکلی و به زبان ساده‌تر گروه مخاطبان خود را بشناسیم.
فرنگی با بیان اینکه مساله مهمتر از آن بعد از شناخت فرهنگی کار، توجیه اقتصادی این مساله است، عنوان کرد: ما در چاپ دیجیتال با دو مقوله مهم قیمت مواد اولیه و عدم تولید مشابه آنها در داخل کشور روبرو هستیم، به طوری که ما به صورت 100 درصدی به در حوزه ماشین‌آلات آن به خارج از کشور وابسته هستیم.
وی توضیح داد: مقوله دوم این است که تکنولوژی دیجیتال بسیار تحت تاثیر تغییرات تکنولوژیک است، یعنی شما اگر امروز جدیدترین و به روزترین ماشین دیجیتال دنیا را داشته باشید، ممکن است شش ماه یا یکسال بعد این دانش فنی از دور بازار خارج شود.
فرنگی با اشاره به طولانی شدن پروسه خریداری بعضی ماشین‌های دیجیتال برای خریداران داخلی، گفت: در خریداری یک ماشین به دلیل طولانی شدن روند ثبت سفارش و تامین ارز از بانک، دو ورژن بعد از ماشین اولیه‌ای که خریداری شده بود به بازار آمده بود و مجبور شدیم ماشین را با ورژن جدید خریداری کنیم.
وی با بیان اینکه باید ببینیم گسترش سرمایه‌گذاری در مبحث توسعه چاپ دیجیتال و برگشت سرمایه در چه زمانی تعریف میشود، گفت: در این صورت است که می‌توانیم ببینیم که در کشور ما توجیه و تمایل برای توسعه زنجیره‌ای وجود دارد یا خیر، زیرا بزرگترین مانع این است که توسعه تکنولوژی به حدی سریع است که سرمایه‌گذاری‌های داخلی امکان همسان‌سازی این مساله را ندارد.
به گفته فرنگی، چون حمایت‌های سیستماتیک مالی در کشور نداریم، من برای راه‌اندازی مجموعه چاپخانه‌های زنجیره‌ایم باید تعداد زیادی دستگاه خریداری کنم تا در شعبه‌های مختلف قرار دهم تا تحت یک سیستم یکپارچه نرم‌افزاری و یک سیستم تامین آن را انجام دهم.
وی تاکید کرد: برای تشکیل چاپخانه‌های زنجیره‌ای در ایران باید تابع یکسری اصول باشیم که بسیاری از فعالان این حوزه آن را نمی‌شناسند و حتی نمی‌توانند خود را با آن هماهنگ کند.
این فعال حوزه چاپ با بیان اینکه امروز کمپانی‌های بزرگی در دنیا در حوزه چاپ دیجیتال به صورت فرانچایز حرکت می‌کنند، عنوان کرد: یعنی یک فرمول برای چاپخانه تعیین میشود، سپس شخص یا مجموعه دیگری طبق الگو و سرمایه‌گذاری استاندارد من کار را جلو می‌برد، به عنوان مثال هر شعبه باید یک میزان پول بری برگشت سرمایه داشته باشد تا من بتوانم به عنوان مدیر چاپخانه تاثیرگذاری سرمایه‌گذاری را درک کرده و شرایط کاری را در موقعیت‌های زمانی مختلف تحلیل کنم.
وی همچنین با طرح این موضوع که چنین سیستمی فعلا نمی‌تواند در بازار ایران حاکم باشد، گفت: علتش این است که ما خیلی دیر تکنولوژی را تغییر می‌دهیم چون هنوز برگشت سرمایه‌گذاری اولیه انجام نشده و دوم اینکه هماهنگ با سلیقه بازار نمی‌توانیم توسعه تکنولوژی و ماشین‌آلات داشته باشیم.
فرنگی در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه چنین مساله‌ای موجب شکلگیری حرکت‌های زنجیره‌ای میشود، افزود: عموما حرکت‌هایی شکل می‌گیرد که اگرچه ذاتا خوب است اما به صورت کلان نوعی از هم گسیختگی کاری به وجود می‌آید.
وی همچنین با تاکید بر اینکه در ابتدا باید فرهنگ یکپارچگی حاکم شود، گفت: پایه‌گذاری سیاست این فرهنگ کار اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی است، به طوری که در تهران و همه شهرستان‌ها همه تابع یک فرمول قیمت‌گذاری، همچنین یک فرمول اجرائیات باشند، سپس رسته‌های مختلف تشکیل شود.
فرنگی با بیان اینکه رسته‌ها در این حوزه باید مشخص و مجزا باشند، ادامه داد: مجموعه‌ای که چاپ روی پارچه می‌زند با کسی که چاپ تبلیغاتی و بروشور می‌زند باید متفاوت از همب باشد تا با جداسازی آن روند کار سرعت بهتری داشته باشد، اما هیچ یک از این ضابطه‌ها مشخص نیست و باید در ابتدا معیارها و چارچوب‌ها مشخص شود، سپس توجیه سرمایه‌گذاری داشته باشیم و کار را جلو ببریم.
خدمات پس از فروشی که نیست...
امیرحسین قاسمی، یکی از فعالان قدیمی چاپ دیجیتال است. او با بیان اینکه موضوع چاپخانه‌های زنجیره در حوزه چاپ دیجیتال همان دفاتر فنی است، گفت: علت اینکه چنین کاری در ایران شکل نگرفته و شاید کمتر کسی به آن فکر کرده این است که چاپخانه‌دار باید یک سرویس با کیفیت ثابت برای مجموعه خود داشته باشد تا در زمینه تامین قطعات و نرم‌افزارها مشکلی نداشته باشد.
وی ادامه داد: این موضوع موجب میشود که چاپخانه‌دار به صورت مدام و در طول سال درگیر این مسائل نشود، اما امروز افراد در یک واحد دیجیتال هزار مشکل دارد که اگر ابعاد بزرگتر شکل گیرد، آن هم بزرگتر میشود، زیرا سرویس دهی به همه چاپخانه‌ها با مشکلاتی روبرو هستند.
قاسمی با بیان اینکه عدم امنیت سرمایه‌گذاری به دلیل مسائلی مثل تحریم موجب شده است که بسیاری از شرکت‌ها در داخل و خارج کشور وارد این موضوع نشوند، گفت: می‌توان گفت که در ایران هیچ چاپخانه‌ای بخصوص در چاپ دیجیتال به صورت زنجیره‌ای کار نمی‌کند زیرا حتی سرویس دهنده هم نداریم.
وی یادآور شد: مساله اینجا است که فروشنده حتی برای یک دستگاهی که به خریدار ایرانی میفروشد نمی‌تواند خدمات پس از فروش مثل قطعات و تعمیرکار ارائه کند، از سوی دیگر در تامین مواد اولیه هم وضعیت همین است و بیشتر به عنوان دفاتر فنی شکل می‌گیرد.
قاسمی همچنین درباره یکی از بزرگترین چالش‌های حوزه چاپ دیجیتال، گفت: ما از ابتدای کرونا تعداد دستگاه‌های خود را کم کردیم و دغدغه اصلی ما در زمینه تامین قطعات و مواد اولیه یکسان است.
وی در این زمینه توضیح داد: بارها پیش آمده که وقتی یک رنگ یا مرکب سفارش دادیم و یک ماه بعد دوباره که رنگ را خواسته‌ایم نبوده و مجبور شدیم مشابه آن را بخریم یا در زمینه قطعات یدکی هم همین مشکل وجود دارد که امیدوارم زودتر حل شود.
برندسازی در چاپ دیجیتال اهمیت دارد
در انتها دقایقی با حسین رضازاده، فعال حوزه چاپ و نایب رئیس اتحادیه صنعت چاپ خراسان رضوی صحبت می‌کنیم، رضازاده با بیان اینکه شرکت‌های فروشگاه‌های زنجیره‌ای باید انگیزه‌ای برای مخاطبانش ایجاد کند، گفت: به عنوان مثال اگر من به شخصی پیشنهاد یک چاپخانه زنجیره‌ای می‌دهم باید خیال او را در زمینه تامین مواد اولیه راحت کنم، تا در این زمینه نگرانی نداشته باشد، یا اینکه سرویس و نگهداری ماشین‌ها را تضمین کنیم.
وی افزود: از سوی دیگر تضمین در زمینه تامین قطعات نیز از جمله نکات مهمی است که در این زنجیره به آن باید اهمیت داد و نباید از آن غافل شد.
رضازاده با بیان اینکه برندسازی نیز در این روند نقش مهمی دارد، ادامه داد: من در ابتدا باید برندی ایجاد کرده باشم که شهرت کافی داشته باشد، همچنین تبلیغاتی را به صورت مستمر انجام دهم تا با یک هزینه نسبتا کم برای همه شعبه‌های من سودآوری و مزیت داشته باشد.
وی با اشاره به چرایی ناموفق بودن این موضوع در چاپ دیجیتال، یادآور شد: یکی از مهمترین دلایلش این است که اهمیت هر یک از مواردی که در بالا به آن اشاره شد با همدیگر متفاوت است، به عنوان مثال اهمیت تامین مواد اولیه با سرویس و نگهداری ماشین‌ها متفاوت است.
رضازاده تاکید کرد: در شرایط فعلی صنعت چاپ این توجیه وجود ندارد که اگر یک چاپخانه دیجیتال داشته باشم، شخص دیگری برای گرفتن شعبه دیگری از این چاپخانه مشتاق باشد، زیرا اکنون در زمینه تامین مواد اولیه و سرویس و نگهداری ماشین‌آلات ساز و کار هماهنگی نمی‌توان داشت.
به گفته وی، در اینجا صاحب برند یا باید واردکننده مواد اولیه باشد تا برند وارداتی خود را در شعب خود یا سایر چاپخانه‌ها توسعه دهد یا اینکه واردکننده ماشین‌آلات باشد و زیرمجموعه‌هایش را به خرید این دستگاه‌ها تشویق و ترغیب کند اما متاسفانه هیچ یک از آنها در کشور ما انجام نمی‌شود و حتی نمایندگان بزرگ هم در حوزه مواد اولیه و ماشین‌آلات چندان فعال نیستند.
رضازاده در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه تشویق و ترغیب صنف به ایجاد چنین کارهایی ضروری است، گفت: در این زمنیه باید فرهنگسازی برای شکلگیری چاپخانه‌های زنجیره‌ای خصوصا در حوزه چاپ دیجیتال انجام شود، همچنین مدیران و واردکنندگان و تشکل‌های صنفی زمینه‌های لازم را در این حوزه ارائه کنند تا حداقل ساز و کار چنین فعالیت‌هایی ایجاد شود تا در زمان مناسب به نتیجه برسد.
در پایان باید گفت بنظر می‌رسد که با وجود اهمیت صنعت چاپ و نقش تاثیرگذار آن در جامعه، همچنین گردش مالی هزار میلیارد دلاری آن در دنیا، این صنعت در کشور ما همچنان در پوسته سنتی خود باقی مانده است و اگرچه فعالان چاپ دیجیتال با فناوری‌های نوین سر و کار دارند اما بسیاری از آنها درگیر و کارهای سنتی هستند و چندان برای به روز شدن و همگامی با دنیای روز علاقه‌ای نشان نمی‌دهند.
شکل گیری چاپخانه‌های زنجیره‌ای دیجیتال موضوعی جدی و مهم است که با تیزهوشی و درایت هر یک از مجموعه‌های خوشنام می‌تواند به عنوان حرکتی نمادین و توسعه‌آفرین موجب ایجاد تحولی نوین در حوزه چاپ دیجیتال و در کل صنعت چاپ کشور شود.
