وقتی صحبت از چاپ بسته بندی های انعطاف پذیر به میان می آید، اولین فناوری ای که به ذهنمان میرسد، چاپ فلکسوگرافی ست. بااین حال، در سال های اخیر چاپ دیجیتال هم پای خود را به این حوزه باز کرده و هرروز بیشتر از دیروز جای پای خود را در بازار بسته بندی های انعطاف محکم تر می کند. مخصوصا اینکه با کاهش هرینه های چاپ دیجیتال و تقاضای مشتریان برای نسخه های متنوع از یک محصول، مزیت های چاپ دیجیتال از همیشه بیشتر دلربایی می کنند. البته با وجود همه ی این ها، نقش چاپ فلکسو در این بازار همچنان پررنگ و کلیدی ست.
بسته بندی های انعطاف پذیر مخصوصا در صنعت غذا و خوراکی بسیار پر طرفداراند. 70 درصد از حجم کل بسته بندی های انعطاف پذیر، به صنعت غذا اختصاص میابد. تا چند سال اخیر، تمام وظیفه ی چاپ و آماده سازی این بسته بندی ها، بر عهده ی چاپ فلکسو بود. با این فناوری میتوانستیم تیراژهای بالا از یک سفارش را در عرض یک یا دو هفته و به روشی مقرون به صرفه، چاپ و آماده ی تحویل کنیم.
اما حالا اوضاع کمی فرق کرده؛ چاپ تیراژهای بالا از یک محصول یکسان، دیگر طرفدار چندانی در بازار ندارد و مشتریان تا حد امکان به دنبال تنوع و شخصی سازی محصولات هستند. افزایش فروشگاه های آنلاین و خریدهای اینترنتی هم سلیقه ی مشتریان امروزی را به سمت محصولات با طیف تنوع بیشتر و تحویل سریعتر متمایل کرده است. در نتیجه ی این تغییرات، چرخه ی مصرف محصولات به شدت کاهش پیدا کرده، حجم زباله ها بیشتر شده و فشار برای تولید محصولات زیادتر و متنوع تر، از همیشه بیشتر شده است. بنابراین، فرآیندهای تولید بسته بندی های انعطاف پذیر هم باید متناسب و در راستای نیاز بازار تکامل پیدا کند.
همینجاست که اهمیت چاپ دیجیتال مشخص میشود، چون با چاپ دیجیتال میتوان سفارشات را با تنوع بالا و در عین حال به شکل فوری آماده ی تحویل کرد.
قدرت چاپ دیجیتال
چاپ دیجیتال یکی از پویاترین فناوری های صنعت چاپ است که همیشه برای مشتریانش چیز تازه ای در چنته دارد؛ مثلا در حوزه ی بسته بندی، ماشین های دیجیتال فقط چاپ نمی کنند، بلکه فرآیندهای عملیات تکمیلی مانند لمینیت و کوتینگ را هم در همان خطوط چاپ انجام می دهند. این کار، زمان آماده سازی و تحویل سفارش را به شکل قابل توجهی کوتاه می کند.
البته ماشین های چاپ دیجیتال مدرن، با واحدهای عملیات تکمیلی سنتی هم سازگاری دارند. یکی از تولیدکنندگان بزرگ ماشین های چاپ دیجیتال، شرکت HP Indigo است که ماشین های چاپ دیجیتال اش با واحدهای چاپ سنتی مثل چسب زنی و لمینیت سازگاری کامل دارد.
چرخه ی تولید و عرضه ی مواد غذایی فاسد شدنی که نیاز به بسته بندی و عرضه ی فوری دارند، از دیگر محصولات، چالش برانگیز تر است؛ در روش های چاپ سنتی، فرآیند عملیات تکمیلی بسته بندی این محصولات ممکن است تا ده روز هم طول بکشد. تولیدکنندگان بزرگ مواد غذایی در دنیا برای حل این مشکل از مزیت های چاپ دیجیتال برای تولید لیبل و بسته بندی ها کمک می گیرند.
راه حل شرکت HP Indigo برای این چالش، ماشین دیجیتال Indigo Pack Ready است؛ این ماشین در واحد لمینیت خود از رزین های حساس به حرارت استفاده می کند که با مرکب چاپ در سطح مولکولی کنش و واکنش برقرار می کند. در این فرآیند، در دو مرحله ی فشار و بعد خنک کردن، بین سطح مرکب چاپ شده و رزین، پیوند محکمی ایجاد می شود که نتیجه ی آن، ایجاد یک لایه لمینیت با کیفیت و مقاوم است که به زمان اضافه برای کیورینگ نیاز ندارد. سفارشاتی که با این روش لمینت می شوند را میتوان به شکل فوری به بخش برش، پُر کنی و سیل منتقل کرد.
در واحد کوتینگ این ماشین هم، ماده ی کوتینگ بر روی سطح چاپ قرار داده می شود که به لایه ی مرکب و پرایمر نفوذ می کند و با ایجاد یک لایه ی پلیمری تازه، کوتینگ مورد نظر را بر روی سطح چاپ محکم می کند.
این فرآیندها اگرچه کمی پیچیده به نظر می رسند، اما برای آماده سازی و تحویل فوری بسته بندی های انعطاف پذیر مثل بسته بندی های کیسه ای که به روش دیجیتال چاپ می شوند، بسیار کارآمد هستند. بسته بندی های کیسه ای، پرتقاضا ترین انواع بسته بندی های انعطاف پذیر در صنعت محصولات غذایی به شمار می روند.
توسعه ی فناوری های چاپ دیجیتال در صنعت خوراکی ها، فرصت ها و چشم اندازهای نامحدودی را پیش چشم تولیدکنندگان گشوده و بازار این محصولات را بزرگتر و پررونق تر از همیشه کرده است. مثلا تصور کنید بر روی بسته بندی کیسه ای غلات صبحانه که برای فرزندتان خریداری کرده اید، عکس فرزند خودتان چاپ شده باشد. امروزه در سرتاسر دنیا، تولیدکنندگان زیادی هستند که با استفاده از این خلاقیت های جالب، فروش محصولات خود را تا چند برابر افزایش داده اند.
چاپ دیجیتال و مقررات بهداشتی
یکی از دغدغه های مهم در زمینه ی تولید بسته بندی و لیبل محصولات خوراکی، توجه به نکات بهداشتی و سلامتی آن است. چاپ دیجیتال در این زمینه هم ابتکار عمل های زیادی به خرج داده است. در حال حاضر انواع مرکب های مخصوص بسته بندی های مواد غذایی برای چاپ دیجیتال تولید می شوند که به تمام قوانین مربوط به بهداشت و سلامت سازمان FDA پایبند هستند.
شرکت HP برای چاپ بسته بندی و لیبل خوراکی ها، ست مرکب Indigo ElectroInk را عرضه کرده است که برای چاپ کارتن و بسته بندی های انعطاف پذیر مناسب است. این مرکب ها حاوی ذرات الکترونیکی معلق در مایع هستند که در فرآیند چاپ، در برخورد با یک جریان الکترونیکی مخصوص، به شکل کاملا دقیق بر روی سطح بستر چاپ می نشینند. این نوع چاپ در حین رعایت کامل نکات مربوط به سلامت محصول، کیفیتی برابر با چاپ گراوور به دست می دهد.
چاپ دیجیتال و محیط زیست
یکی دیگر از مزیت های مهم چاپ دیجیتال، کاهش مقدار آلاینده های مضر برای محیط زیست است. درواقع دوستی با محیط زیست یکی از اهداف اولیه ی اختراع چاپ دیجیتال بوده که حالا به مرحله ای از بلوغ رسیده است. هرچه نسل ماشین های چاپ دیجیتال به روز تر می شود، مصرف انرژی و مصرف مواد اولیه در آنها کاهش میابد. علاوه بر این، سه مرحله ی بازیافت، ریکاوری و بازگشت به چرخه ی مصرف، هم در مورد مواد اولیه و هم ماشین آلات و قطعات، همیشه از اولویت های مهم تولیدکنندگان چاپ دیجیتال بوده است که به شکل پیوسته در حال تکامل و توسعه است.
البته از آنجایی که استراتژی های تولید در چاپ دیجیتال، ذاتا بر حسب تقاضا هستند، پس این فناوری به شکل ذاتی دوست دار محیط زیست است. چاپ بر حسب تقاضا به شما امکان می دهد که سفارشات خود را به فقط به تعداد مورد نیاز، و در زمان و مکان مورد نیاز تولید و عرضه کنید. این مزیت در چاپ های سنتی وجود ندارد و همین، باعث تولید حجم زیادی از مواد هدررفتی و زباله می شود.
مزیت های چاپ دیجیتال به همین تعدادی که در این مقاله به آنها اشاره شد، محدود نمی شود. پویایی و اثربخشی چاپ دیجیتال به حدی ست که بازار آن را در تمام نقاط جهان پررونق کرده است. تحقیقات نشان می دهد که بازار چاپ دیجیتال در زمینه ی بسته بندی و مخصوصا بسته بندی های انعطاف پذیر، از 18.5 میلیارد دلار در سال 2020، به 35.9 میلیارد دلار در سال 2026 خواهد رسید.
