یکی از دلایل افزایش جعل در سال های اخیر، شیوع کروناست. کرونا و قرنطینه های سرتاسری باعث رشد هرچه بیشتر تجارت الکترونیک شد و حجم خریدهای اینترنتی را به 16 درصد رساند. این اتفاق در کنار شلوغی و آشفتگی زنجیره ی تامین، فرصت کم نظیری را برای جاعلان فراهم کرد. مبارزه با جعل محصولات، مخصوصا در مورد کالاهای حیاتی مثل غذا و دارو، بیشتر از دیگر صنایع ضروری ست. آمارها نشان می دهد که تجارت محصولات دارویی تقلبی در دنیا، به 4.3 میلیارد یورو رسیده است.
چاپ دیجیتال، مهمترین فناوری روز دنیاست که در مقابل جاعلان و محصولات تقلبی شان، تمام قد ایستاده است. پیش بینی می شود که تا سال 2026، ارزش بازار جهانی چاپ امنیتی به 35 میلیارد دلار برسد.
چاپ امنیتی، به مجموع تمهیدات چاپی گفته می شود که هر سند یا محصول چاپی را به شکلی منحصر به فرد و امن می کند که هیچ شخص سومی نمی تواند در آن تغییراتی ایجاد کند و یا از آن یک کپی ایجاد کند. با این حال، به موازات پیشرفت های فناوری های ضدجعل، فناوری های جعل هم هرروز پیچیده تر و قوی تر شده اند. هیچ یک از تمهیدات چاپ امنیتی نمی توانند به تنهایی مقابل تمام حقه های جاعلان بایستند. بلکه باید مجموعه ای از تمهیدات امنیتی برای ضدجعل کردن چاپ به کار برود.
روشی که برای امنیتی کردن یک محصول به کار می رود، معمولا شامل چندین اِلمان مختلف است: کاغذ امنیتی مخصوص، مرکب امنیتی، اطلاعات متغیر، پیش زمینه با الگوهای منحصر به فرد و طراحی های ظریف و دقیق که قابلیت تکرار یا کپی ندارند. البته لیست تمهیدات ضدجعل چاپ دیجیتال، آنقدر بلندبالاست که از نام بردن همه ی آنها صرفه نظر می کنیم. در این مقاله، به بهترین تمهیدات ضدجعل چاپ دیجیتال اشاره می کنیم که برای بالا بردن امنیت هر محصول چاپی ای، ضروری هستند.
اول اینکه، ابعاد چاپ به شکل رول یک مزیت محسوب می شود، چون دزدیدن یک رول چاپی، بسیار سخت تر از دزدیدن ی دسته ورق در چاپ ورقی ست. همچنین، چاپ به شکل رول از چاپ ورقی ارزان تر است.
دوم اینکه، بعضی از اسناد امنیتی مانند تمبرها، باید بر روی کاغذهای بسیار سبک چاپ شوند. چاپ کاغذهای سبک به شکل رول، راحتتر از چاپ ورقی ست.
چهارم اینکه، چاپ با ماشین های تغذیه رول، عملیات تکمیلی امنیتی کاغذ را آسان تر می کند. اما سوال اینجاست که با این تفاسیر، آیا باید ماشین های چاپ ورقی را باید کنار گذاشت؟ خیر. اما به دلایل گفته شده در بالا، چاپ امنیتی با ماشین های تغذیه رول، اثربخش تر و کارآمدتر است.
اول اینکه، چاپ های امنیتی، معمولا حاوی یک یا دو رنگ اسپات هستند که همان تونرهای امنیتی هستند. با چاپ تونر، می توان به چاپ تمیز و شفافی رسید که در حالت عادی معمولی ست، ولی در زیر نور یووی، رنگ می گیرد و روشن می شود. بعضی از تونرهای امنیتی هم هستند که فقط وقتی که در معرض نورهایی با طول موج خاص قرار می گیرند، قابل خوانش هستند.
دوم اینکه، تونرها می توانند رنگ های سفارشی ای را تولید کنند که با دیگر پرینترها قابل بازسازی نیستند.
ماشین های دیجیتال الکتروفوتوگرافی تونر، برای چاپ روی این بسترهای ویژه ساخته اند. با این ماشین ها، دیگر نیازی به پرداخت های ویژه مانند پرایمرها یا کوتینگ ها بر روی کاغذ نیست. صرفه جویی در فرآیند، صرفه جویی در کل هزینه هاست.
چهارم اینکه، چاپ تونر چاپی امن، مقاوم و دوستدار محیط زیست است. پس استفاده از چاپ تونر یعنی دستیابی به بالاترین سطح از امنیت به اضافه ی رعایت دغدغه های مربوط به پایداری.
در چاپ امنیتی دیجیتال، استفاده از اطلاعات متغیر نقش اساسی ای در بالا بردن امنیت محصول و مقابله با جعل آن دارند.
یکی دیگر از تمهیدات امنیتی چاپ دیجیتال، میکروپرینتینگ یا چاپ اِلمان های ریز است. در این نوع تمهیدات، متن الگوهای مورد نظر به صورت بسیار ریز بر روی سند امنیتی چاپ می شوند، به شکلی که خواندن آنها با چشم غیرمسلح، غیر ممکن است و به ذره بین نیاز دارد. الگوهای گیلوش، متن، وکتورها و تمام اِلمان های ریز دیگر را می توان به شکل میکرو چاپ کرد.
برای چاپ میکرو، به پرینترهایی نیاز داریم که قابلیت چاپ خطوط بسیار ظریف و نقاط ریز باکیفیت را داشته باشد. این یعنی پرینتر باید بتواند پیکسل هایی در ابعاد میکرونی تولید کند و آنها را به کاغذ منتقل کند.
کیفیت این چاپ میکرونی باید بسیار بالا باشد. پرینترهای زایکون، رزولوشنی برابر با 1200 در 3600Dpi تولید می کنند. سایز پیکسل ها هم در این پرینتر، 21 میکرون است. این مشخصات چاپی، برای چاپ میکرو باکیفیت بر روی اسناد امنیتی مناسب است.
مرکب های ترموکرومیک، همان مرکب های حساس به حرارت هستند که وقتی در معرض دماهای مختلف قرار می گیرند، تغییر رنگ می دهند. بعضی از این مرکب ها، به دمای اثر انگشت انسان هم واکنش نشان می دهند، به این شکل که در دمای عادی شفاف و بی رنگ هستند، اما وقتی انگشت خود را بر روی آن بکشید، رنگ می گیرد. از این مرکب ها برای ایجاد تمهیدات ضد جعل آشکار (overt) بر روی محصولاتی مثل مدارک، بلیط ها و ووچرها استفاده می شود.
این مرکب ها در رنگ ها و دماهای مختلف، از مرکب های حساس به دماهای نزدیک به انجماد تا دمای بدن انسان و بالاتر تولید می شوند. برای انتخاب مرکب مناسب، باید به نوع محصول و شرایط دمایی محیطی که قرار است در آن قرار بگیرد توجه کنید.
در مواردی که خطر دستکاری و تغییر اسناد یا محصولات امنیتی وجود دارد، می توان از مرکب های ضددستکاری برای بالا بردن امنیت استفاده کرد. این مرکب ها در صورت مخدوش شدن، از خود اثر غیرقابل پاک شدنی می گذارند که نشان می دهد محصول دستکاری شده است. برای اسناد امنیتی مثل پاسپورت و بسته بندی های حساس دارویی، از این مرکب استفاده می شود. این مرکب هم در طیف های مختلفی تولید می شود که بسته به نوع ماشین چاپ و کاربرد محصول امنیتی متفاوت است.
با اختراع دستگاه های کپی رنگی لیزری در دهه ی 1970، امنیت چاپ به شمل قابل توجهی در معرض تهدید قرار گرفت. از آن روز به بعد جاعلان می توانستند بدون هیچ دردسری از الگوهای گیلوش کپی بگیرند (البته آن روزها فناوری ساخت این الگوها یه اندازه ی حالا پیشرفته نبود.).
اما استفاده از فویل های رنگی در چاپ امنیتی، باعث شد که جاعلان پس از کپی یک سند، درنهایت بتوانند شبیه ترین رنگ به فویل های رنگی را کپی کنند، اما نمی توانند خود فویل های رنگی را بازسازی کنند. این روش، یکی از سریع ترین راه های ممکن برای تشخیص محصولات کپی از اورجینال شناخته می شود.
رجیستری هوشمند، یکی دیگر از تمهیدات امنیتی چاپ دیجیتال است که به شکل یک بارکد دو بعدی تولید می شود که توسط فناوری های ویژه ای محافظت می شود. این بارکدها می توانند از محصول در دو سطح امنیتی محافظت کنند: سطح اطلاعات عمومی (شماره سریال) و سطح احراز هویت (امضای دیجیتالی).
اطلاعات شخصی سازی شده ی محصول در کدهایی قرار می گیرند که بعدا در IQ-R جایگذاری می شوند. به این ترتیب می توان فقط با یک تلفن هوشمند، از اصالت محصول مطمئن شد.
یکی از ویژگی های مهم کاغذهای واترمارک، چسبندگی سطحی بالای آنهاست که به این ترتیب، پاک کردن تونر از روی آن را بسیار مشکل می کند.
همچنین در نوعی از کاغذهای واتر مارک از مواد شیمیایی خاصی استفاده می شود که از فرمولاسیون کاملا منحصر به فرد ساخته می شوند. تنها راه شناسایی و احراز هویت آنها، استفاده از شناساگرها و تجهیزات خاص و بسیار گران قیمتی ست که در دسترس همه قرار ندارد. با اینحال، شناسایی این مواد شیمیایی توسط تجهیزات دیجیتالی و در کسری از ثانیه انجام می شود. از این نوع کاغذهای واتر مارک عمدتا در صنعت بسته بندی استفاده می شود.
چاپ دیجیتال، مهمترین فناوری روز دنیاست که در مقابل جاعلان و محصولات تقلبی شان، تمام قد ایستاده است. پیش بینی می شود که تا سال 2026، ارزش بازار جهانی چاپ امنیتی به 35 میلیارد دلار برسد.
چاپ امنیتی، به مجموع تمهیدات چاپی گفته می شود که هر سند یا محصول چاپی را به شکلی منحصر به فرد و امن می کند که هیچ شخص سومی نمی تواند در آن تغییراتی ایجاد کند و یا از آن یک کپی ایجاد کند. با این حال، به موازات پیشرفت های فناوری های ضدجعل، فناوری های جعل هم هرروز پیچیده تر و قوی تر شده اند. هیچ یک از تمهیدات چاپ امنیتی نمی توانند به تنهایی مقابل تمام حقه های جاعلان بایستند. بلکه باید مجموعه ای از تمهیدات امنیتی برای ضدجعل کردن چاپ به کار برود.
روشی که برای امنیتی کردن یک محصول به کار می رود، معمولا شامل چندین اِلمان مختلف است: کاغذ امنیتی مخصوص، مرکب امنیتی، اطلاعات متغیر، پیش زمینه با الگوهای منحصر به فرد و طراحی های ظریف و دقیق که قابلیت تکرار یا کپی ندارند. البته لیست تمهیدات ضدجعل چاپ دیجیتال، آنقدر بلندبالاست که از نام بردن همه ی آنها صرفه نظر می کنیم. در این مقاله، به بهترین تمهیدات ضدجعل چاپ دیجیتال اشاره می کنیم که برای بالا بردن امنیت هر محصول چاپی ای، ضروری هستند.
- ماشین تغذیه رول در مقابل ماشین تغذیه ورق
اول اینکه، ابعاد چاپ به شکل رول یک مزیت محسوب می شود، چون دزدیدن یک رول چاپی، بسیار سخت تر از دزدیدن ی دسته ورق در چاپ ورقی ست. همچنین، چاپ به شکل رول از چاپ ورقی ارزان تر است.
دوم اینکه، بعضی از اسناد امنیتی مانند تمبرها، باید بر روی کاغذهای بسیار سبک چاپ شوند. چاپ کاغذهای سبک به شکل رول، راحتتر از چاپ ورقی ست.
- مثلا تمامی ماشین های چاپ دیجیتال زایکون، می توانند بر روی ورق کاغذ با گراماژ 40gsm تا 350gsm چاپ کنند. البته کاغذ چاپ برخی اسناد، باید از این گراماژ هم سبک تر باشد که در این صورت فقط با ماشین تغذیه رول قابل چاپ است.
چهارم اینکه، چاپ با ماشین های تغذیه رول، عملیات تکمیلی امنیتی کاغذ را آسان تر می کند. اما سوال اینجاست که با این تفاسیر، آیا باید ماشین های چاپ ورقی را باید کنار گذاشت؟ خیر. اما به دلایل گفته شده در بالا، چاپ امنیتی با ماشین های تغذیه رول، اثربخش تر و کارآمدتر است.
- مرکب در مقابل تونر؛ کدام یک امن تر است؟
اول اینکه، چاپ های امنیتی، معمولا حاوی یک یا دو رنگ اسپات هستند که همان تونرهای امنیتی هستند. با چاپ تونر، می توان به چاپ تمیز و شفافی رسید که در حالت عادی معمولی ست، ولی در زیر نور یووی، رنگ می گیرد و روشن می شود. بعضی از تونرهای امنیتی هم هستند که فقط وقتی که در معرض نورهایی با طول موج خاص قرار می گیرند، قابل خوانش هستند.
دوم اینکه، تونرها می توانند رنگ های سفارشی ای را تولید کنند که با دیگر پرینترها قابل بازسازی نیستند.
- برای دستیابی به رنگ های خاص و غیرقابل بازتولید، می توانید به سراغ یک آزمایشگاه تحقیق و توسعه ی تونر بروید و رنگ های خود را سفارش دهید. تمام این رنگ ها در خود آزمایشگاه تولید می شوند و همیشه محرمانه می مانند.
ماشین های دیجیتال الکتروفوتوگرافی تونر، برای چاپ روی این بسترهای ویژه ساخته اند. با این ماشین ها، دیگر نیازی به پرداخت های ویژه مانند پرایمرها یا کوتینگ ها بر روی کاغذ نیست. صرفه جویی در فرآیند، صرفه جویی در کل هزینه هاست.
چهارم اینکه، چاپ تونر چاپی امن، مقاوم و دوستدار محیط زیست است. پس استفاده از چاپ تونر یعنی دستیابی به بالاترین سطح از امنیت به اضافه ی رعایت دغدغه های مربوط به پایداری.
- چاپ اطلاعات متغیر به عنوان یک ویژگی امنیتی
در چاپ امنیتی دیجیتال، استفاده از اطلاعات متغیر نقش اساسی ای در بالا بردن امنیت محصول و مقابله با جعل آن دارند.
- چاپ اطلاعات متغیر با یک پرینتر زایکون به این شکل است که تمامی اطلاعات متغیر، به یکباره بر روی یک پی دی اف چاپ نمی شوند. بلکه، هر قسمت از این داده ها، در یک فضای جداگانه قرار می گیرند. در واقع این اطلاعات متغیر در تمهیدات امنیتی مختلف مانند الگوهای گیلوش، مرکب های مخفی، وکتورها، اِلمان های مربوط به شخصی سازی، بارکدها و ... جاسازی می شوند. به این ترتیب، دسترسی به اطلاعات متغییر به شکل یکجا امکان پذیر نیست و جاعلان باید برای دستیابی به آن، از تمام تمهیدات امنیتی عبور کنند که غیرممکن است.
- میکروپرینتینگ – ظرافت در جزئیات است
یکی دیگر از تمهیدات امنیتی چاپ دیجیتال، میکروپرینتینگ یا چاپ اِلمان های ریز است. در این نوع تمهیدات، متن الگوهای مورد نظر به صورت بسیار ریز بر روی سند امنیتی چاپ می شوند، به شکلی که خواندن آنها با چشم غیرمسلح، غیر ممکن است و به ذره بین نیاز دارد. الگوهای گیلوش، متن، وکتورها و تمام اِلمان های ریز دیگر را می توان به شکل میکرو چاپ کرد.
برای چاپ میکرو، به پرینترهایی نیاز داریم که قابلیت چاپ خطوط بسیار ظریف و نقاط ریز باکیفیت را داشته باشد. این یعنی پرینتر باید بتواند پیکسل هایی در ابعاد میکرونی تولید کند و آنها را به کاغذ منتقل کند.
کیفیت این چاپ میکرونی باید بسیار بالا باشد. پرینترهای زایکون، رزولوشنی برابر با 1200 در 3600Dpi تولید می کنند. سایز پیکسل ها هم در این پرینتر، 21 میکرون است. این مشخصات چاپی، برای چاپ میکرو باکیفیت بر روی اسناد امنیتی مناسب است.
- مرکب های ترموکرومیک
مرکب های ترموکرومیک، همان مرکب های حساس به حرارت هستند که وقتی در معرض دماهای مختلف قرار می گیرند، تغییر رنگ می دهند. بعضی از این مرکب ها، به دمای اثر انگشت انسان هم واکنش نشان می دهند، به این شکل که در دمای عادی شفاف و بی رنگ هستند، اما وقتی انگشت خود را بر روی آن بکشید، رنگ می گیرد. از این مرکب ها برای ایجاد تمهیدات ضد جعل آشکار (overt) بر روی محصولاتی مثل مدارک، بلیط ها و ووچرها استفاده می شود.
این مرکب ها در رنگ ها و دماهای مختلف، از مرکب های حساس به دماهای نزدیک به انجماد تا دمای بدن انسان و بالاتر تولید می شوند. برای انتخاب مرکب مناسب، باید به نوع محصول و شرایط دمایی محیطی که قرار است در آن قرار بگیرد توجه کنید.
- مرکب های ضد دستکاری
در مواردی که خطر دستکاری و تغییر اسناد یا محصولات امنیتی وجود دارد، می توان از مرکب های ضددستکاری برای بالا بردن امنیت استفاده کرد. این مرکب ها در صورت مخدوش شدن، از خود اثر غیرقابل پاک شدنی می گذارند که نشان می دهد محصول دستکاری شده است. برای اسناد امنیتی مثل پاسپورت و بسته بندی های حساس دارویی، از این مرکب استفاده می شود. این مرکب هم در طیف های مختلفی تولید می شود که بسته به نوع ماشین چاپ و کاربرد محصول امنیتی متفاوت است.
- مرکب های حساس به آب یا مواد شیمیایی
- فویل امنیتی
با اختراع دستگاه های کپی رنگی لیزری در دهه ی 1970، امنیت چاپ به شمل قابل توجهی در معرض تهدید قرار گرفت. از آن روز به بعد جاعلان می توانستند بدون هیچ دردسری از الگوهای گیلوش کپی بگیرند (البته آن روزها فناوری ساخت این الگوها یه اندازه ی حالا پیشرفته نبود.).
اما استفاده از فویل های رنگی در چاپ امنیتی، باعث شد که جاعلان پس از کپی یک سند، درنهایت بتوانند شبیه ترین رنگ به فویل های رنگی را کپی کنند، اما نمی توانند خود فویل های رنگی را بازسازی کنند. این روش، یکی از سریع ترین راه های ممکن برای تشخیص محصولات کپی از اورجینال شناخته می شود.
- رجیستری هوشمند (IQ-R)
اطلاعات شخصی سازی شده ی محصول در کدهایی قرار می گیرند که بعدا در IQ-R جایگذاری می شوند. به این ترتیب می توان فقط با یک تلفن هوشمند، از اصالت محصول مطمئن شد.
- کاغذ های واترمارک
یکی از ویژگی های مهم کاغذهای واترمارک، چسبندگی سطحی بالای آنهاست که به این ترتیب، پاک کردن تونر از روی آن را بسیار مشکل می کند.
همچنین در نوعی از کاغذهای واتر مارک از مواد شیمیایی خاصی استفاده می شود که از فرمولاسیون کاملا منحصر به فرد ساخته می شوند. تنها راه شناسایی و احراز هویت آنها، استفاده از شناساگرها و تجهیزات خاص و بسیار گران قیمتی ست که در دسترس همه قرار ندارد. با اینحال، شناسایی این مواد شیمیایی توسط تجهیزات دیجیتالی و در کسری از ثانیه انجام می شود. از این نوع کاغذهای واتر مارک عمدتا در صنعت بسته بندی استفاده می شود.
