منطقه ی خاورمیانه و آفریقای جنوبی، به دلیل جمعیت بسیار جوان و دسترسی فوق العاده به منابع طبیعی باارزش، در دسته ی ثروتمندترین مناطق جهان قرار می گیرند. اما از آنجایی که در طول تاریخ، نفرین جنگ همواره بر این مناطق سایه انداخته، مردم این مناطق همیشه با ابتدایی ترین مشکلات و چالش های بشری دست و پنجه نرم می کنند. بااینحال، بعضی از صنایع در این مناطق فرصت رشد و رونق گیری داشته اند که یکی از آنها صنعت تولید و چاپ پارچه است. در این مقاله، بر آثار جنگ و نوسان های اقتصادی ناشی از آن بر صنعت پارچه نگاهی انداخته ایم.
20 کشور در منطقه ی خاورمیانه قرار دارند که عربستان صعودی، ایران، ترکیه و امارات، سران قدرتمند آنها هستند. همچنین این منطقه 500 میلیون نفر جمعیت دارد که تقریبا هم اندازه با جمعیت مردم اروپا است.
منطقه ی زیبا و غنی خاورمیانه همواره میزبان موشک و خمپاره بوده است. حمله ی آمریکا به عراق و کویت، جنگ هشت ساله ی ایران و عراق، جنگ های مربوط به حوزه ی خلیج فارس، جنگ اسرائیل و فلسطین، شورش های داخلی، انقلاب های گسترده و... همه از جمله اتفاقاتی ست که به کرات در این منطقه روی داده اند. همه ی این اتفاقات سیاسی، فارغ از آثار مخربی که بر جان و مال و زندگی میلیون ها ساکن این منطقه گذاشته، اقتصاد و کسب و کار این مناطق را هم با چالش های گوناگونی مواجه می کند.
سوغات جنگ برای اقتصاد منطقه، ناپایداری اقتصادی و عدم سرمایه گذاری داخلی یا خارجی ست که گریبانگیر صنایع مختلف از جمله صنعت چاپ پارچه شده است. مثلا غیرقابل پیش بینی بودن اقتصاد و شرایط محیطی منطقه، از ورود هرگونه فناوری های پیشرفته ی چاپ مانند پرینترها، سیستم های برش، سیستم های عملیات تکمیلی چاپ پارچه و... به این منطقه جلوگیری می کند و یا آن را به تاخیر می اندازد. خاورمیانه همچنین در بخش صادرات و فعالیت در رویدادهای بزرگ جهانی مانند دروپا، پرینت اکسپو و... هم به مشکل برمی خورد. عدم دسترسی یا محدودیت دسترسی به مواد اولیه مانند انواع پارچه، مرکب و دای، و تدارکات پیش از چاپ و چاپ هم باعث شده که این منطقه برای تولید و چاپ پارچه باکیفیت دچار مشکل باشد.
ایران، از جمله کشورهایی ست که صنعت چاپ در آن بعد از انقلاب با تغییر و تحولات بسیاری همراه شد. در حال حاضر، 90 درصد از اقتصاد صنعت چاپ پارچه ی ایران توسط سازمان های خصوصی اداره می شوند.
سوریه هم یکی دیگر از کشورهایی ست که جنگ، صنعت تولید و چاپ پارچه در آن را به رکود کشانده است. صنعت چاپ پارچه در سوریه، در ده سال گذشته و پیش از جنگ، یکی از قوی ترین صنایع این کشور محسوب می شده است که 60 درصد از مجموع تولیدات صنعتی و 12 درصد از درآمد سرانه ی داخلی را شامل می شده است. همچنین سوریه، سالانه ی 3 میلیارد دلار پارچه صادر می کرده است. دو مرکز Aleppo و Damascus، بزرگترین مراکز تولید و چاپ پارچه در سوریه محسوب می شوند. پیش از جنگ، سوریه یکی از مهمترین کشورهای خاورمیانه در زمینه ی تولید پارچه به حساب می آمد.
اما با وقوع جنگ در سوریه، اغلب زیرساخت های کارخانه ها و چاپخانه های سوریه نابود شدند. همچنین اغلب نیروی کار ماهر در این صنعت، به کشورهای دیگر مهاجرت کردند. در همین دوره، بیشترین سرمایه گذاران داخلی و خارجی هم که بر صنعت پارچه ی سوریه سرمایه گذاری کرده بودند، سرمایه های خود را به کشورهای همسایه مثل ترکیه، مصر، لبنان و امارت متحده منتقل کردند. در حال حاضر، ترکیه و مصر میزبان بیش از 150 کسب و کار صنعت چاپ پارچه سوریه ای هستند که به این کشورها مهاجرت کرده اند.
در سال 2011، سوریه سالانه بیش از 320 هزار تن پارچه ی نخی تولید می کرد که این کشور را به یکی از قطب های پارچه های نخی در خاورمیانه تبدیل کرده بود. در حال حاضر این حجم از تولید به شکل قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کرده است. عواملی مانند از بین رفتن مزراع کتان، نابودی زیرساخت های تولید، عدم دسترسی به فناوری های پیشرفته و اثربخش تولید و چاپ، پایین بودن انگیزه ی نیروی کار، کاهش قابل ملاحظه ی تقاضا، و عدم رونق و عدم امکان پیشرفت، صنعت چاپ پارچه در سوریه و دیگر کشورهای طرف جنگ را به نابودی کشانده است.
اما یکی از کشورهای خاورمیانه که نسبت به سایر کشورها از ثبات اقتصادی نسبی برخوردار است، ترکیه است. صنعت تولید و چاپ پارچه در ترکیه، نسبتا پررونق است و مهاجرت از کشورهای اطراف به این کشور هم در رشد آن تاثیرگذار بوده است. ترکیه همچنین بیشتر از سایر کشورهای جنگزده به بازارهای جهانی و بین المللی دسترسی دارد و این مساله در جذب سرمایه گذاران خارجی موثر واقع شده است. در حال حاضر، بسیاری از کشورهای عرب زبان مانند سوریه، اردن، عراق و حتی کشور ایران، از واردکنندگان بزرگ پارچه های ترکیه ای به شمار می روند. امروزه کشور ترکیه قدرتمندترین صنعت تولید و چاپ پارچه را در منطقه ی خاورمیانه دارد.
20 کشور در منطقه ی خاورمیانه قرار دارند که عربستان صعودی، ایران، ترکیه و امارات، سران قدرتمند آنها هستند. همچنین این منطقه 500 میلیون نفر جمعیت دارد که تقریبا هم اندازه با جمعیت مردم اروپا است.
منطقه ی زیبا و غنی خاورمیانه همواره میزبان موشک و خمپاره بوده است. حمله ی آمریکا به عراق و کویت، جنگ هشت ساله ی ایران و عراق، جنگ های مربوط به حوزه ی خلیج فارس، جنگ اسرائیل و فلسطین، شورش های داخلی، انقلاب های گسترده و... همه از جمله اتفاقاتی ست که به کرات در این منطقه روی داده اند. همه ی این اتفاقات سیاسی، فارغ از آثار مخربی که بر جان و مال و زندگی میلیون ها ساکن این منطقه گذاشته، اقتصاد و کسب و کار این مناطق را هم با چالش های گوناگونی مواجه می کند.
سوغات جنگ برای اقتصاد منطقه، ناپایداری اقتصادی و عدم سرمایه گذاری داخلی یا خارجی ست که گریبانگیر صنایع مختلف از جمله صنعت چاپ پارچه شده است. مثلا غیرقابل پیش بینی بودن اقتصاد و شرایط محیطی منطقه، از ورود هرگونه فناوری های پیشرفته ی چاپ مانند پرینترها، سیستم های برش، سیستم های عملیات تکمیلی چاپ پارچه و... به این منطقه جلوگیری می کند و یا آن را به تاخیر می اندازد. خاورمیانه همچنین در بخش صادرات و فعالیت در رویدادهای بزرگ جهانی مانند دروپا، پرینت اکسپو و... هم به مشکل برمی خورد. عدم دسترسی یا محدودیت دسترسی به مواد اولیه مانند انواع پارچه، مرکب و دای، و تدارکات پیش از چاپ و چاپ هم باعث شده که این منطقه برای تولید و چاپ پارچه باکیفیت دچار مشکل باشد.
ایران، از جمله کشورهایی ست که صنعت چاپ در آن بعد از انقلاب با تغییر و تحولات بسیاری همراه شد. در حال حاضر، 90 درصد از اقتصاد صنعت چاپ پارچه ی ایران توسط سازمان های خصوصی اداره می شوند.
سوریه هم یکی دیگر از کشورهایی ست که جنگ، صنعت تولید و چاپ پارچه در آن را به رکود کشانده است. صنعت چاپ پارچه در سوریه، در ده سال گذشته و پیش از جنگ، یکی از قوی ترین صنایع این کشور محسوب می شده است که 60 درصد از مجموع تولیدات صنعتی و 12 درصد از درآمد سرانه ی داخلی را شامل می شده است. همچنین سوریه، سالانه ی 3 میلیارد دلار پارچه صادر می کرده است. دو مرکز Aleppo و Damascus، بزرگترین مراکز تولید و چاپ پارچه در سوریه محسوب می شوند. پیش از جنگ، سوریه یکی از مهمترین کشورهای خاورمیانه در زمینه ی تولید پارچه به حساب می آمد.
اما با وقوع جنگ در سوریه، اغلب زیرساخت های کارخانه ها و چاپخانه های سوریه نابود شدند. همچنین اغلب نیروی کار ماهر در این صنعت، به کشورهای دیگر مهاجرت کردند. در همین دوره، بیشترین سرمایه گذاران داخلی و خارجی هم که بر صنعت پارچه ی سوریه سرمایه گذاری کرده بودند، سرمایه های خود را به کشورهای همسایه مثل ترکیه، مصر، لبنان و امارت متحده منتقل کردند. در حال حاضر، ترکیه و مصر میزبان بیش از 150 کسب و کار صنعت چاپ پارچه سوریه ای هستند که به این کشورها مهاجرت کرده اند.
در سال 2011، سوریه سالانه بیش از 320 هزار تن پارچه ی نخی تولید می کرد که این کشور را به یکی از قطب های پارچه های نخی در خاورمیانه تبدیل کرده بود. در حال حاضر این حجم از تولید به شکل قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کرده است. عواملی مانند از بین رفتن مزراع کتان، نابودی زیرساخت های تولید، عدم دسترسی به فناوری های پیشرفته و اثربخش تولید و چاپ، پایین بودن انگیزه ی نیروی کار، کاهش قابل ملاحظه ی تقاضا، و عدم رونق و عدم امکان پیشرفت، صنعت چاپ پارچه در سوریه و دیگر کشورهای طرف جنگ را به نابودی کشانده است.
اما یکی از کشورهای خاورمیانه که نسبت به سایر کشورها از ثبات اقتصادی نسبی برخوردار است، ترکیه است. صنعت تولید و چاپ پارچه در ترکیه، نسبتا پررونق است و مهاجرت از کشورهای اطراف به این کشور هم در رشد آن تاثیرگذار بوده است. ترکیه همچنین بیشتر از سایر کشورهای جنگزده به بازارهای جهانی و بین المللی دسترسی دارد و این مساله در جذب سرمایه گذاران خارجی موثر واقع شده است. در حال حاضر، بسیاری از کشورهای عرب زبان مانند سوریه، اردن، عراق و حتی کشور ایران، از واردکنندگان بزرگ پارچه های ترکیه ای به شمار می روند. امروزه کشور ترکیه قدرتمندترین صنعت تولید و چاپ پارچه را در منطقه ی خاورمیانه دارد.
