در کشورهای توسعه یافته، 40 درصد از هدررفت مواد غذایی، در سطح خرده فروشی و مصارف خانگی اتفاق می افتد. اگر حجم دورریز مواد خوراکی را یک کشور در نظر بگیریم، آنوقت این کشور بعد از آمریکا و چین، بزرگترین آلاینده ی های کربنی در دنیا را تولید می کرد.
این آمار را سازمان غذا و کشاورزی آمریکا در سال 2011 منتشر کرده و حتما می توانید تصور کنید که از یک دهه ی پیش تا حالا، این اوضاع چقدر بدتر شده است. سازمان World Wide Fund For Nature (WWF) هم در آخرین گزارش خود اعلام کرده که بالغ بر 1.2 میلیارد تن غذا، در همان مرحله ی برداشت از مزارع هدر می رود. این یعنی هرساله در مجموع 2.5 میلیارد تن غذا حتی قبل از ورود به بازار، از بین می رود و بدون اینکه به مصرف برسد، 10 درصد از آلاینده های کربنی جهان را تولید می کنند.
در گزارش سازمان WWF آمده که بیشترین حجم هدررفت غذا در مرحله ی برداشت از مزارع، در کشورهای با درآمدهای بالا و متوسط در آمریکای شمالی، اروپا و کشورهای ثروتمند آسیایی اتفاق می افتد. این اتفاق در صورتی ست که این کشورها، هم به ابزارهای مکانیکی مجهزتری دسترسی دارند و هم فقط یک سوم از جمعیت کل جهان را شامل می شوند.
اما نکته ی قابل تامل اینجاست که مقدار قابل توجهی از این غذاهایی که هرساله هدر می روند، قابل خوردن هستند. بررسی ها نشان می دهد که مثلا در بریتانیا، از 9.5 میلیون تن غذای هدررفته در سال 2018، 6.4 میلیون تن قابل خوردن بوده است که این مقدار، برابر با 15 میلیون وعده ی غذایی ست. اما متاسفانه تنها راهی که یک فروشنده یا یک مصرف کننده می تواند از امن بودن یک محصول خوراکی مطمئن شود، نگاه کردن به تاریخ انقضای چاپ شده بر روی محصول است. اما مسئله اینجاست که تاریخ انقضایی که بر روی محصولات خوراکی چاپ می شوند، در واقع تاریخ «بهترین زمان مصرف» را نشان می دهند و نه تاریخ دقیق فاسد شدن محصول را. به عبارت دیگر، می توان گفت که اغلب خوراکی ها، حتی روزها پس از گذشتن از تاریخ انقضای خود فاسد نمی شوند و قابل خوردن هستند. بر طبق گزارش سازمان WRAP، 8 تا 11 درصد از مردم برای مصرف یک خوراکی، فقط به تاریخ انقضای محصول اکتفا می کنند. فروشنده ها هم برای تصمیم گیری برای نگه داشتن یا دور ریختن محصولاتی که برای یک مدت طولانی در قفسه ی فروشگاه شان مانده، به تاریخ انقضای آن نگاه می کنند. قوانین مربوط به تاریخ انقضای محصولات در دهه ی 1950 گذاشته شده و از آن زمان تا حالا، اصلاحات بسیار محدودی در آن انجام شده که نیاز به بررسی های جدی دارد.
راه حل های هوشمندانه
حالا اگر بتوانیم فرآیند مربوط به تاریخ انقضای محصولات را به قدری هوشمند کنیم که هم مصرف کننده و هم فروشنده بتوانند بر اساس اطلاعات دقیق و زمان فوری، تاریخ مصرف یا دورریخت غذا را تشخیص دهند چی؟ یک راه ساده و اثربخش برای اینکار، استفاده از بسته بندی های هوشمند و فعال است. در روند هوشمند سازی بسته بندی، می توان با چاپ یک تگ دیجیتال قابل اسکن بر روی محصول، از آخرین اطلاعات مربوط به تاریخ تولید، سلامت و امنیت محصول آگاه شد. این تگ ها در کل زنجیره ی تولید قابل پیگیری هستند و کاربر با اسکن آنها، بدون نیاز به چک کردن جداگانه ی هر محصول، می تواند بفهمد که همه ی محصولاتی که در قفسه یا انبار فروشگاه موجود است، هنوز قابل مصرف هستند و یا باید دورریخته شوند. این فناوری هم در زمان کاربر به مقدار زیادی صرفه جویی می کند و هم جلوی هدررفت بی رویه ی محصولات را می گیرد.
همانطور که گفتیم، یکی دیگر از راه های جلوگیری از هدررفت محصولات خوراکی، استفاده از بسته بندی های فعال است. بسته بندی های فعال، به سنسورهایی مجهز هستند که همیشه کیفیت محصول درون بسته بندی را بر اساس شاخص های مختلفی مانند دما، رطوبت، بو، نفوذ اکسیژن به داخل بسته بندی و... آنالیز می کنند. مصرف کننده یا فروشنده همیشه می تواند با اسکن این سنسورها، از آخرین اطلاعات مربوط به کیفیت، سلامت و بهداشت محصول آگاهی بیابد.
امروزه توزیع کنندگان و فروشندگان محصولات غذایی، برای تعیین سلامت و امنیت محصولات خوراکی از آزمون های بسیار محافظه کارانه ای استفاده می کنند. تاریخی که معمولا این آزمون ها برای انقضای یک محصول در نظر می گیرند، بسیار زودتر از زمان واقعی انقضای محصول است. به همین خاطر است که بسیاری از مواد خوراکی حتی زمانی که در وضعیت کاملا سالم قرار دارند، دور ریخته می شوند. این اتفاق مخصوصا در صنعت توزیع گوشت، بسیار زیاد اتفاق می افتد. محصولات گوشتی ای که به این ترتیب دورریخته می شوند، حجم قابل توجهی از ردپای کربنی تولید می کنند که اصلا قابل چشم پوشی نیست. حالا اگر بتوانیم با استفاده از حسگرهایی که در بسته بندی های فعال کار گذاشته می شوند، این آزمون های محافظه کارانه را از زنجیره ی توزیع حذف کنیم، حجم بسیار بزرگی از مواد غذایی را از دورریخت نجات می دهیم.
یکی دیگر از کارکردهای بسته بندی های هوشمند، تعیین یک سیاست تعیین قیمت مناسب برای محصولات است. مثلا فروشنده می تواند قیمت هر محصول را بسته به مقدار زمان باقی مانده از زمان مصرف محصول تغییر دهد. به این ترتیب هرچه محصول به تاریخ انقضای خود نزدیک تر می شود، ارزان تر می شود. بااینکار، مصرف کنندگان هم می توانند با مقدار بودجه ای که برای خرید در اختیار دارند، بهترین تصمیم را برای خرید بگیرند. مثلا اگر برای مهمانی شبتان به محصولی نیاز دارید که قرار است همه اش را برای شام امشب مصرف کنید، پس آن محصولی که تاریخ انقضای نزدیکتری دارد را می خرید. به این ترتیب هم به کاهش دورریخت مواد غذایی کمک می کنید و هم کمی از پولتان را ذخیره می کنید.
البته استفاده از چنین فناوری های، نیازمند همکاری مستقیم تولیدکنندگان بسته بندی های دیجیتال با کارخانه های تولید مواد غذایی و شرکت های فناوری ست. این همکاری می تواند با هوشمند کردن کل فرآیند تولید تا مصرف یک محصول، تا حد بسیار زیادی جلوی هدررفت بی مورد آن را بگیرد.
یکی از شرکت های فناوری که همین حالا بر روی این پروژه کار می کند، شرکت PragmatIC Semiconductor است. این شرکت، یک تولیدکننده ی پلتفرم های هوشمند با هزینه ی بسیار ارزان است که می تواند تگ های هوشمند چاپی بر روی بسته بندی محصولات را برای برندهای مختلف تامین کند.
PragmatIC بخشی از پروژه ی نوآورانه ی SecQuaL است. هدف از این پروژه، کمک به پایدار کردن صنعت چاپ بسته بندی و محصولات خوراکی و کاهش دورریخت های غذایی است.
صنعت تولید مواد غذایی، محصول تولید 10 درصد از آلاینده های کربنی است که هرساله در جهان منتشر می شوند. با استفاده از فناوری های نوین و اثربخش که فرآیندهای موجود در چرخه ی تولید تا مصرف مواد غذایی را بهینه می کند، می توان انتشار بی رویه ی آلاینده های کربنی را در این صنعت تا مقدار بسیار زیادی کاهش داد.
این آمار را سازمان غذا و کشاورزی آمریکا در سال 2011 منتشر کرده و حتما می توانید تصور کنید که از یک دهه ی پیش تا حالا، این اوضاع چقدر بدتر شده است. سازمان World Wide Fund For Nature (WWF) هم در آخرین گزارش خود اعلام کرده که بالغ بر 1.2 میلیارد تن غذا، در همان مرحله ی برداشت از مزارع هدر می رود. این یعنی هرساله در مجموع 2.5 میلیارد تن غذا حتی قبل از ورود به بازار، از بین می رود و بدون اینکه به مصرف برسد، 10 درصد از آلاینده های کربنی جهان را تولید می کنند.
در گزارش سازمان WWF آمده که بیشترین حجم هدررفت غذا در مرحله ی برداشت از مزارع، در کشورهای با درآمدهای بالا و متوسط در آمریکای شمالی، اروپا و کشورهای ثروتمند آسیایی اتفاق می افتد. این اتفاق در صورتی ست که این کشورها، هم به ابزارهای مکانیکی مجهزتری دسترسی دارند و هم فقط یک سوم از جمعیت کل جهان را شامل می شوند.
اما نکته ی قابل تامل اینجاست که مقدار قابل توجهی از این غذاهایی که هرساله هدر می روند، قابل خوردن هستند. بررسی ها نشان می دهد که مثلا در بریتانیا، از 9.5 میلیون تن غذای هدررفته در سال 2018، 6.4 میلیون تن قابل خوردن بوده است که این مقدار، برابر با 15 میلیون وعده ی غذایی ست. اما متاسفانه تنها راهی که یک فروشنده یا یک مصرف کننده می تواند از امن بودن یک محصول خوراکی مطمئن شود، نگاه کردن به تاریخ انقضای چاپ شده بر روی محصول است. اما مسئله اینجاست که تاریخ انقضایی که بر روی محصولات خوراکی چاپ می شوند، در واقع تاریخ «بهترین زمان مصرف» را نشان می دهند و نه تاریخ دقیق فاسد شدن محصول را. به عبارت دیگر، می توان گفت که اغلب خوراکی ها، حتی روزها پس از گذشتن از تاریخ انقضای خود فاسد نمی شوند و قابل خوردن هستند. بر طبق گزارش سازمان WRAP، 8 تا 11 درصد از مردم برای مصرف یک خوراکی، فقط به تاریخ انقضای محصول اکتفا می کنند. فروشنده ها هم برای تصمیم گیری برای نگه داشتن یا دور ریختن محصولاتی که برای یک مدت طولانی در قفسه ی فروشگاه شان مانده، به تاریخ انقضای آن نگاه می کنند. قوانین مربوط به تاریخ انقضای محصولات در دهه ی 1950 گذاشته شده و از آن زمان تا حالا، اصلاحات بسیار محدودی در آن انجام شده که نیاز به بررسی های جدی دارد.
راه حل های هوشمندانه
حالا اگر بتوانیم فرآیند مربوط به تاریخ انقضای محصولات را به قدری هوشمند کنیم که هم مصرف کننده و هم فروشنده بتوانند بر اساس اطلاعات دقیق و زمان فوری، تاریخ مصرف یا دورریخت غذا را تشخیص دهند چی؟ یک راه ساده و اثربخش برای اینکار، استفاده از بسته بندی های هوشمند و فعال است. در روند هوشمند سازی بسته بندی، می توان با چاپ یک تگ دیجیتال قابل اسکن بر روی محصول، از آخرین اطلاعات مربوط به تاریخ تولید، سلامت و امنیت محصول آگاه شد. این تگ ها در کل زنجیره ی تولید قابل پیگیری هستند و کاربر با اسکن آنها، بدون نیاز به چک کردن جداگانه ی هر محصول، می تواند بفهمد که همه ی محصولاتی که در قفسه یا انبار فروشگاه موجود است، هنوز قابل مصرف هستند و یا باید دورریخته شوند. این فناوری هم در زمان کاربر به مقدار زیادی صرفه جویی می کند و هم جلوی هدررفت بی رویه ی محصولات را می گیرد.
همانطور که گفتیم، یکی دیگر از راه های جلوگیری از هدررفت محصولات خوراکی، استفاده از بسته بندی های فعال است. بسته بندی های فعال، به سنسورهایی مجهز هستند که همیشه کیفیت محصول درون بسته بندی را بر اساس شاخص های مختلفی مانند دما، رطوبت، بو، نفوذ اکسیژن به داخل بسته بندی و... آنالیز می کنند. مصرف کننده یا فروشنده همیشه می تواند با اسکن این سنسورها، از آخرین اطلاعات مربوط به کیفیت، سلامت و بهداشت محصول آگاهی بیابد.
امروزه توزیع کنندگان و فروشندگان محصولات غذایی، برای تعیین سلامت و امنیت محصولات خوراکی از آزمون های بسیار محافظه کارانه ای استفاده می کنند. تاریخی که معمولا این آزمون ها برای انقضای یک محصول در نظر می گیرند، بسیار زودتر از زمان واقعی انقضای محصول است. به همین خاطر است که بسیاری از مواد خوراکی حتی زمانی که در وضعیت کاملا سالم قرار دارند، دور ریخته می شوند. این اتفاق مخصوصا در صنعت توزیع گوشت، بسیار زیاد اتفاق می افتد. محصولات گوشتی ای که به این ترتیب دورریخته می شوند، حجم قابل توجهی از ردپای کربنی تولید می کنند که اصلا قابل چشم پوشی نیست. حالا اگر بتوانیم با استفاده از حسگرهایی که در بسته بندی های فعال کار گذاشته می شوند، این آزمون های محافظه کارانه را از زنجیره ی توزیع حذف کنیم، حجم بسیار بزرگی از مواد غذایی را از دورریخت نجات می دهیم.
یکی دیگر از کارکردهای بسته بندی های هوشمند، تعیین یک سیاست تعیین قیمت مناسب برای محصولات است. مثلا فروشنده می تواند قیمت هر محصول را بسته به مقدار زمان باقی مانده از زمان مصرف محصول تغییر دهد. به این ترتیب هرچه محصول به تاریخ انقضای خود نزدیک تر می شود، ارزان تر می شود. بااینکار، مصرف کنندگان هم می توانند با مقدار بودجه ای که برای خرید در اختیار دارند، بهترین تصمیم را برای خرید بگیرند. مثلا اگر برای مهمانی شبتان به محصولی نیاز دارید که قرار است همه اش را برای شام امشب مصرف کنید، پس آن محصولی که تاریخ انقضای نزدیکتری دارد را می خرید. به این ترتیب هم به کاهش دورریخت مواد غذایی کمک می کنید و هم کمی از پولتان را ذخیره می کنید.
البته استفاده از چنین فناوری های، نیازمند همکاری مستقیم تولیدکنندگان بسته بندی های دیجیتال با کارخانه های تولید مواد غذایی و شرکت های فناوری ست. این همکاری می تواند با هوشمند کردن کل فرآیند تولید تا مصرف یک محصول، تا حد بسیار زیادی جلوی هدررفت بی مورد آن را بگیرد.
یکی از شرکت های فناوری که همین حالا بر روی این پروژه کار می کند، شرکت PragmatIC Semiconductor است. این شرکت، یک تولیدکننده ی پلتفرم های هوشمند با هزینه ی بسیار ارزان است که می تواند تگ های هوشمند چاپی بر روی بسته بندی محصولات را برای برندهای مختلف تامین کند.
PragmatIC بخشی از پروژه ی نوآورانه ی SecQuaL است. هدف از این پروژه، کمک به پایدار کردن صنعت چاپ بسته بندی و محصولات خوراکی و کاهش دورریخت های غذایی است.
صنعت تولید مواد غذایی، محصول تولید 10 درصد از آلاینده های کربنی است که هرساله در جهان منتشر می شوند. با استفاده از فناوری های نوین و اثربخش که فرآیندهای موجود در چرخه ی تولید تا مصرف مواد غذایی را بهینه می کند، می توان انتشار بی رویه ی آلاینده های کربنی را در این صنعت تا مقدار بسیار زیادی کاهش داد.
