پیشرفت های فناوری چاپ افست و نفوذ چاپ دیجیتال به صنعت نشر برای چاپ تیراژهای کوچک و متوسط، عواملی هستند که چاپ کتاب را متحول کرده اند. البته نقش چاپ دیجیتال در ایجاد این تحولات بیشتر و مهم تر است.
چاپ دیجیتال کتاب که به دو روش جوهرافشان و تونر انجام می شود، نبض بازار را به دست گرفته است. این فناوری، فرصت چاپ محدود و بر حسب تقاضا را فراهم کرده و حالا انتشارات می توانند کتاب هایشان را در نسخه های حتی انگشت شمار و بدون هیچ محدودیتی چاپ کنند. این اتفاق باعث شده که نیاز به انبار حجم مازاد کتاب های چاپ شده به شکل چشم گیری کاهش پیدا کند. پدیده ای که با فناوری های چاپ افست امکان تحقق آن وجود ندارد.
چاپ دیجیتال همچنین فرصت های بی نظیری را برای نویسندگان به وجود آورده که بتوانند کتاب هایشان را بدون نیاز به انتشارات واسطه، خودشان و در هر تعدادی که میخواهند چاپ و به بازار عرضه کنند. این روش برای نویسندگان آنقدر مقرون به صرفه و در عین حال پرسود است که سالانه 17 درصد به گسترش آن در دنیای نشر کتاب افزوده می شود.
اما با وجود تمام مزیت های چاپ دیجیتال کتاب، هنوز بسیاری از انتشارات مهم در دنیا که کتاب های محبوب را چاپ می کنند، هنوز نسبت به بکارگیری چاپ دیجیتال به قطعیت نرسیده اند. این عدم قطعیت از نگرانی های مربوط به کیفیت کتاب، هزینه ی چاپ و نیاز به تغییر زیرساخت ها و جریان کاری چاپخانه ها ناشی می شود. اگرچه برخی از این نگرانی ها به حق است، مثلا چاپخانه ها هنوز نمی توانند با سیستم های جوهرافشان، کتاب های رنگی با حجم بالا چاپ کنند، اما چاپ دیجیتال در بسیاری از این زمینه ها اصلاحات بسیاری انجام داده است. بسیاری از چاپخانه ها، از سیستم های دیجیتال به عنوان فناوری پشتیبان استفاده می کنند. با این سیستم ها می توان پی دی اف هر کتابی را از هرجای دنیا تحویل گرفت و در عرض چند ساعت چاپ و عرضه کرد.
سودآوری چاپ دیجیتال در دنیای نشر بسیار بالاست. چون انتشارات می توانند با ارسال پی دی اف کتاب های خود به خارج از کشور، بازارهای تازه ای برای آنها پیدا کنند و سودهای کلانی به جیب بزنند. همچنین بسیاری از انتشارات به لطف چاپ دیجیتال، انبارهای خود را کوچک و یا به کلی حذف کرده اند. با حذف انبار کتاب و هزینه های مربوط به آن، چاپخانه ها می توانند حتی از خطر ورشکست شدن نجات پیدا کنند.
چاپ دیجیتال و اقتصاد چاپ کتاب
نزدیک به 100 سال است که چاپ افست، یکه تاز میدان چاپ کتاب بوده است. در منطق چاپ افست، هرچه تیراژ یک کتاب بیشتر باشد، هزینه های چاپ کمتر می شود. بنابراین چاپخانه ها مجبورند برای پایین آوردن هزینه های چاپ، تیراژ کتاب را بالا ببرند. بعد بسته به میزان موفقیت فروش کتاب، این حجم از کتاب در کتاب فروشی ها توزیع می شود. باقی حجم کتاب های فروش نرفته، به انبارهای کتاب منتقل می شوند و ممکن است سال ها در آنجا خاک بخورند.
چاپ کتاب با افست، می تواند هدررفت و هزینه های زیادی را روی دست انتشارات بگذارد. اگر یک انتشارات، میزان موفقیت یک کتاب را اشتباه تخمین بزند، حجم کتاب های فروش نرفته، هزینه های هنگفت چاپ و انبار را روی دست آنها می گذارد که گاهی از سود فروش آن بیشتر می شود. مثلا انتشارات کتاب های حقوقی Practising Law Institute در آمریکا می گوید که قبل از چاپ دیجیتال، مجبور بوده سالانه 750 هزار دلار برای انبار کتاب هایش هزینه کند که این رقم برای یک انتشارات کوچک بسیار زیاد است.
اما اقتصاد چاپ دیجیتال کتاب کاملا فرق می کند. به جای تخمین هزینه ی چاپ هر جلد کتاب، انتشارات هزینه ی چرخه ی عمر هر کتاب را تخمین می زند. مثلا اگر یک انتشارات، برای هر جلد کتاب با تیراژ 5 هزار عدد، 3 دلار هزینه می کند و هرجلد کتاب را 12 دلار می فروشد، یعنی در برابر 15 هزار دلار هزینه، 60 هزار دلار سود می کند. و اگر فروش کتاب موفق نباشد و مثلا فقط 500 جلد از آن به فروش برسد، آنوقت کل مقدار ضرر، 9 هزار دلار می شود.
مزیت چاپ دیجیتال برای انتشارات، فقط حذف هزینه های انبار و توزیع کتاب نیست. بلکه این فناوری، فرصت های بی نظیری را برای پیدا کردن بازارهای جدید برای کتاب ایجاد می کند. با چاپ دیجیتال می توان کتاب هایی که از دور چاپ خارج شده اند را هم به تعداد مورد نیاز تجدید چاپ کرد. قبلا، برای خرید یک کتاب که چاپ ان متوقف شده بود، باید به سراغ فروشگاه های کتاب دسته دوم فروشی می رفتیم تا شاید کتابی که می خواهیم را آنجا پیدا کنیم، اما حالا انتشارات می تواند همان کتاب را به تعداد محدود و با کمترین هزینه به چاپ برساند.
آینده ی چاپ کتاب به روش دیجیتال
بسیاری از کارشناسان، آینده ی چاپ کتاب به روش دیجیتال و تاثیر آن بر صنعت نشر را پیش بینی کرده اند. مارکو بوئر، استراتژیست فناوری اطلاعات در کنفرانس چاپ دیجیتال کتاب می گوید سهم چاپ دیجیتال از چاپ کتاب در طی سال های آینده، چند برابر می شود. او می گوید: «هرچه انتشارات به سمت چاپ محدود و محدودتر کتاب ها می روند، استفاده از چاپ دیجیتال منطقی تر می شود، چون چاپ دیجیتال تنها فناوری ایست که می تواند مشکل انبار کتاب های مازاد را از میان بردارد.»
در آینده، چاپ کتاب به روش دیجیتال، نیمی از سود حاصل از چاپ کتاب را در دست خواهد داشت چون تقریبا تمامی کتاب هایی که به روش دیجیتال چاپ می شوند، فروخته می شوند. قسمت بزرگی از کتاب هایی که به روش افست چاپ می شوند، در انبارها خاک می خورند و هزینه های زیادی بر روی دست تولیدکنندگان می گذارند.
چاپ دیجیتال کتاب که به دو روش جوهرافشان و تونر انجام می شود، نبض بازار را به دست گرفته است. این فناوری، فرصت چاپ محدود و بر حسب تقاضا را فراهم کرده و حالا انتشارات می توانند کتاب هایشان را در نسخه های حتی انگشت شمار و بدون هیچ محدودیتی چاپ کنند. این اتفاق باعث شده که نیاز به انبار حجم مازاد کتاب های چاپ شده به شکل چشم گیری کاهش پیدا کند. پدیده ای که با فناوری های چاپ افست امکان تحقق آن وجود ندارد.
چاپ دیجیتال همچنین فرصت های بی نظیری را برای نویسندگان به وجود آورده که بتوانند کتاب هایشان را بدون نیاز به انتشارات واسطه، خودشان و در هر تعدادی که میخواهند چاپ و به بازار عرضه کنند. این روش برای نویسندگان آنقدر مقرون به صرفه و در عین حال پرسود است که سالانه 17 درصد به گسترش آن در دنیای نشر کتاب افزوده می شود.
اما با وجود تمام مزیت های چاپ دیجیتال کتاب، هنوز بسیاری از انتشارات مهم در دنیا که کتاب های محبوب را چاپ می کنند، هنوز نسبت به بکارگیری چاپ دیجیتال به قطعیت نرسیده اند. این عدم قطعیت از نگرانی های مربوط به کیفیت کتاب، هزینه ی چاپ و نیاز به تغییر زیرساخت ها و جریان کاری چاپخانه ها ناشی می شود. اگرچه برخی از این نگرانی ها به حق است، مثلا چاپخانه ها هنوز نمی توانند با سیستم های جوهرافشان، کتاب های رنگی با حجم بالا چاپ کنند، اما چاپ دیجیتال در بسیاری از این زمینه ها اصلاحات بسیاری انجام داده است. بسیاری از چاپخانه ها، از سیستم های دیجیتال به عنوان فناوری پشتیبان استفاده می کنند. با این سیستم ها می توان پی دی اف هر کتابی را از هرجای دنیا تحویل گرفت و در عرض چند ساعت چاپ و عرضه کرد.
سودآوری چاپ دیجیتال در دنیای نشر بسیار بالاست. چون انتشارات می توانند با ارسال پی دی اف کتاب های خود به خارج از کشور، بازارهای تازه ای برای آنها پیدا کنند و سودهای کلانی به جیب بزنند. همچنین بسیاری از انتشارات به لطف چاپ دیجیتال، انبارهای خود را کوچک و یا به کلی حذف کرده اند. با حذف انبار کتاب و هزینه های مربوط به آن، چاپخانه ها می توانند حتی از خطر ورشکست شدن نجات پیدا کنند.
چاپ دیجیتال و اقتصاد چاپ کتاب
نزدیک به 100 سال است که چاپ افست، یکه تاز میدان چاپ کتاب بوده است. در منطق چاپ افست، هرچه تیراژ یک کتاب بیشتر باشد، هزینه های چاپ کمتر می شود. بنابراین چاپخانه ها مجبورند برای پایین آوردن هزینه های چاپ، تیراژ کتاب را بالا ببرند. بعد بسته به میزان موفقیت فروش کتاب، این حجم از کتاب در کتاب فروشی ها توزیع می شود. باقی حجم کتاب های فروش نرفته، به انبارهای کتاب منتقل می شوند و ممکن است سال ها در آنجا خاک بخورند.
چاپ کتاب با افست، می تواند هدررفت و هزینه های زیادی را روی دست انتشارات بگذارد. اگر یک انتشارات، میزان موفقیت یک کتاب را اشتباه تخمین بزند، حجم کتاب های فروش نرفته، هزینه های هنگفت چاپ و انبار را روی دست آنها می گذارد که گاهی از سود فروش آن بیشتر می شود. مثلا انتشارات کتاب های حقوقی Practising Law Institute در آمریکا می گوید که قبل از چاپ دیجیتال، مجبور بوده سالانه 750 هزار دلار برای انبار کتاب هایش هزینه کند که این رقم برای یک انتشارات کوچک بسیار زیاد است.
اما اقتصاد چاپ دیجیتال کتاب کاملا فرق می کند. به جای تخمین هزینه ی چاپ هر جلد کتاب، انتشارات هزینه ی چرخه ی عمر هر کتاب را تخمین می زند. مثلا اگر یک انتشارات، برای هر جلد کتاب با تیراژ 5 هزار عدد، 3 دلار هزینه می کند و هرجلد کتاب را 12 دلار می فروشد، یعنی در برابر 15 هزار دلار هزینه، 60 هزار دلار سود می کند. و اگر فروش کتاب موفق نباشد و مثلا فقط 500 جلد از آن به فروش برسد، آنوقت کل مقدار ضرر، 9 هزار دلار می شود.
مزیت چاپ دیجیتال برای انتشارات، فقط حذف هزینه های انبار و توزیع کتاب نیست. بلکه این فناوری، فرصت های بی نظیری را برای پیدا کردن بازارهای جدید برای کتاب ایجاد می کند. با چاپ دیجیتال می توان کتاب هایی که از دور چاپ خارج شده اند را هم به تعداد مورد نیاز تجدید چاپ کرد. قبلا، برای خرید یک کتاب که چاپ ان متوقف شده بود، باید به سراغ فروشگاه های کتاب دسته دوم فروشی می رفتیم تا شاید کتابی که می خواهیم را آنجا پیدا کنیم، اما حالا انتشارات می تواند همان کتاب را به تعداد محدود و با کمترین هزینه به چاپ برساند.
آینده ی چاپ کتاب به روش دیجیتال
بسیاری از کارشناسان، آینده ی چاپ کتاب به روش دیجیتال و تاثیر آن بر صنعت نشر را پیش بینی کرده اند. مارکو بوئر، استراتژیست فناوری اطلاعات در کنفرانس چاپ دیجیتال کتاب می گوید سهم چاپ دیجیتال از چاپ کتاب در طی سال های آینده، چند برابر می شود. او می گوید: «هرچه انتشارات به سمت چاپ محدود و محدودتر کتاب ها می روند، استفاده از چاپ دیجیتال منطقی تر می شود، چون چاپ دیجیتال تنها فناوری ایست که می تواند مشکل انبار کتاب های مازاد را از میان بردارد.»
در آینده، چاپ کتاب به روش دیجیتال، نیمی از سود حاصل از چاپ کتاب را در دست خواهد داشت چون تقریبا تمامی کتاب هایی که به روش دیجیتال چاپ می شوند، فروخته می شوند. قسمت بزرگی از کتاب هایی که به روش افست چاپ می شوند، در انبارها خاک می خورند و هزینه های زیادی بر روی دست تولیدکنندگان می گذارند.
