شاید دویست سال پیش که حاج زین‌العابدین مطعبه‌چی اولین چاپخانه سنگی و سربی را در تبریز دایر کرد، فکرش را هم نمی‌کرد که روزی فرا برسد که دنیای صفر و یک جای حروف سربی و دستگاههای زمخت چاپ را بگیرد. بوی تونر و جوهر سالونت جایگزین بوی مرکب شود و نرم افزار های آنلاین ، چرتکه را کنار بزنند..
حتی بسیاری از مردم عادی هنوز هم باور نمی‌کنند که دنیای دیجیتال به اعماق زندگی بشر رسوخ کرده و باید با این فضا کنار بیایند. جهان در گذار از آنالوگ به دیجیتال، حال و هوای تازه‌ای را تجربه می‌کند. هر روز از گوشه و کنار جهان خبرهای متنوعی بگوش می‌رسد؛ کاهش مصرف کاغذ، تغییر ذائقه مخاطبان، رشد نشر الکترونیک و کتابهای صوتی، پایگاههای خبری برخط، توسعۀ پلتفرم‌های آنلاین، همه و همه حکایت از آن دارند که؛ آینده متعلق به دیجیتال است!
صنعت چاپ ایران چندی است که با ماجرای دیجیتال دست و پنجه نرم می‌کند و با این واقعیت کنار آمده است که باید این فضا را جدی بگیرد، هر چند هنوز هستند کسانی که افتخارشان به خوردن نان بازوی‌شان است!
تا پیش از این کمتر کسی فکر می‌کرد لباس و پوشش انسانها هم شکل و شمایل خود را تغییر دهد، اما چاپ دیجیتال حوزه پوشاک را تحت تاثیر قرار داد و امروز محصولات دکوراتیو، لباس و دیزاین داخلی منازل همه و همه رنگ و بوی چاپ دیجیتال بخود گرفته‌اند.
با چاپ در مقابل تقاضا (pod) سد مستحکم تیراژ به یکباره فرو ریخت و چاپکاران سنتی را با چالشی جدی مواجه کرد، تا آنجا که ناگزیر به تغییر ساختارهای حداقل تیراژ چاپی شدند و شمارگان هزارتایی جای خود را به نسخه های محدود داد.
در دنیای دیجیتال روزنامه‌ها قبل از اینکه چاپ شوند خوانده می‌شوند و کتابها پیش از آنکه به پیشخوان کتابفروشی‌ها برسند در گوشی‌های همراه ذخیره شده‌اند.
تکنولوژی RFID و NFC ،گوشی‌های هوشمند را به شعبه بانک همراه تبدیل کرده و بسته‌بندی نیز کاهش جعل و تقلب را مدیون این تکنولوژی می‌داند.
کارگران چاپ، امروز بیش از دانش رنگ و چاپ باید به نرم‌افزارها مسلط شوند و کارفرمایان چاپی نیز بموازات فراگیری دانش مدیریت و تسلط بر فرایند چاپ دیجیتال، باید به کسب و کار آنلاین رو بیاورند و این حوزه را جدی بگیرند.
سرعت تغییر در نوآوریهای جدید آنچنان عرصه را بر دست اندرکاران چاپ تنگ کرده که برای عقب نماندن از قافله ی تکنولوژی باید هرروز سایتها و مجلات تخصصی را مرور کنند.
صحافی و عملیات تکمیلی نیز تحت نفوذ وسیطره دیجیتال قرار گرفته است. با این حال، تمرکز بر روی دستگاه های چاپ دیجیتال و تعبیه آن در خط صحافی است. به عنوان مثال ماشین های مبتنی بر مفهوم چاپ کتاب بر حسب تقاضا که متشکل از تجهیزات چاپ و صحافی در یک خط هستند و بنا به تقاضا می توان سفارش یک و با چند نسخه ای کتاب و با با حذف تجهیزات صحافی چاپ روی اوراق مجزا را فراهم ساخته و تولیدی سیال را در اختیار می گذارد.
هیچ کس واقعا نگرانی های چاپ دیجیتال را نمی داند، اما همه موافقند که می تواند این صنعت را به طور قابل توجهی تغییر دهد. جالب است که هیچ کس در مورد چگونگی به دست آوردن مشتریان بیشتر برای کسب و کار خود نیز صحبت نمی کند و این بدان معناست که دیجیتال سازی می تواند اکنون این امر را عهده دار شود.
تمرکز جهان بر حفظ محیط زیست و استفاده کمتر از پلاستیک و یا حتی مرکب های دوستدار زمین، تمرکز تولیدکنندگان ماشین آلات را بر روی پایداری محیط زیست بیشتر کرده است و محدودیت در منابع انرژی سمت وسوی تولید تجهیزات را به سمتی سوق داده که در آینده باید منابع کمتر و کمتری را از نظر مصرف برق، آب و به ویژه مواد مصرفی استفاده نمایند.
از سوی دیگر تحولات چاپ دیجیتال ، سازوکارهای نظارتی دولت را نیز با چالش بازنگری مواجه ساخته است. بدون تردید ابزارهای نظارتی و کنترلی سابق، پاسخگوی نیازهای جدید نیست و حاکمیت، چاره ای ندارد جز بازنگری در قوانین ودستورالعملهای پیشین و اندکی تسامح در تدوین ضوابط جدید.
در یک کلام؛ فضای جدید نیازمند نگاه جدید است. نگاهی فراگیر، به روز و مبتنی بر دانش!
صنعت چاپ باید بپذیرد؛ با روش های سنتی نمی توان به نیازهای جدید پاسخ داد!
همه باید بپذیریم؛ آینده صنعت چاپ متعلق به دیجیتال است!
